Μετά την χθεσινή συνάντηση των κυβερνητικών εταίρων, οι δύο αντίθετες ρητορικές σχετικά με την συνέχιση λειτουργίας ή όχι της ΕΡΤ εξακολουθούνε να έχουνε την δική τους δυναμική. Ποια είναι αυτή και πού στηρίζεται;
Υπάρχουν δύο ρητορικές του «κατηγορώ», οι οποίες αντιμάχονται για το ποιος είναι ο υπεύθυνος αναφορικά με το κλείσιμο της ΕΡΤ. Η πρώτη, υποστηρίζεται από τη Νέα Δημοκρατία, το ισχυρότερο κόμμα του συνασπισμού της κυβέρνησης, καθώς και άλλες νεο-φιλελεύθερες ομάδες και οργανισμοί σε όλο τον κόσμο. Αυτή λοιπόν παρουσιάζει την ΕΡΤ ως έναν διεφθαρμένο και κακώς διοικούμενο οργανισμό, ο οποίος κρατείται «όμηρος» των κομμάτων, του κράτους και των συνδικάτων, και είναι ανίκανος να προσφέρει μια καλή δημόσια ραδιοτηλεόραση, και ως εκ τούτου πρέπει να κλείσει χωρίς δημόσια συζήτηση ή συναίνεση από τους εταίρους του συνασπισμού, προκειμένου να δημιουργηθεί ένας νέος οργανισμός (ΝΕΡΙΤ). Αυτός θα είναι συρρικνωμένος, αποτελεσματικός, αυτόνομος και ανεξάρτητος, που θα ξεκινήσει να εκπέμπει από τον Αύγουστο του 2013.
Η δεύτερη ρητορική του «κατηγορώ» προέρχεται από όλους εκείνους που αντιτίθενται στο κλείσιμο της ΕΡΤ και κατηγορούν την πολιτεία, την κυβέρνηση, τους πολιτικούς και την τρόικα για μια συνολική αντι-κοινωνική, νεοφιλελεύθερη ατζέντα. Στόχος της είναι να καταργήσει τη δημοκρατία και να δημιουργήσει κοινωνικές και πολιτικές κουλτούρες, όπου τον πρώτο λόγο θα τον έχει η σωστή διαχείριση. Επιπλέον, η αναζήτηση του κέρδους θα γίνει φάρος των επιτυχημένων χωρών, οι οποίες αντιμετωπίζονται ως επιχειρήσεις (η Ελλάδα πρόσφατα υποβαθμίστηκε σε αναδυόμενη αγορά), και όχι ως έθνη-κράτη με δημοκρατικές αρχές, ανθρώπινα δικαιώματα και κράτος δικαίου, που πρέπει να τηρήσουν το παγκόσμιο κεφάλαιο, καθώς και το ίδιο το κράτος.
Αυτές οι ρητορικές αποτελούνται από ένα μείγμα ιδεολογιών. Από την μία πλευρά έχουμε την ελευθεριακή ιδεολογία- όπου αντιτίθεται στην εξουσία του κράτους πάνω στο άτομο και «η ΕΡΤ πρέπει να κόψει τον ομφάλιο λώρο με το κράτος, τα κόμματα και να γίνει ένας πραγματικός δημόσιος φορέας ραδιοτηλεόρασης όπως το BBC». Από την άλλη, η νεοφιλελεύθερη ιδεολογία που υποστηρίζει την ιδιωτικοποίηση των δημόσιων επιχειρήσεων προκειμένου να καταστούν πιο αποτελεσματικές και ανταγωνιστικές «Αφήστε την αγορά να ξεδιαλύνει την κατάσταση της ΕΡΤ». Η κομμουνιστική ιδεολογία επιθυμεί την ΕΡΤ κρατικό φορέα ραδιοτηλεόρασης που θα χρησιμοποιείται ως «προπαγανδιστικός μηχανισμός της κυβέρνησης, διατηρώντας την εξουσία μακριά απο την μπουρζουαζία». Η ριζοσπαστική αριστερά, όπως και άλλα νεοφιλελεύθερα πραξικοπήματα σε όλο τον κόσμο, θεωρούν πως το κλείσιμο της ΕΡΤ αποτελεί πραξικόπημα ενάντια στη δημοκρατία. Τέλος, εντοπίζουμε και την ιδεολογία του λαϊκιστικού εθνικοσοσιαλισμού/φασισμού: Εδώ η ΕΡΤ είναι μια διεφθαρμένη μηχανή, εχθρός του πραγματικού ελληνικού έθνους (η Χρυσή Αυγή για παράδειγμα δεν πήρε τηλεοπτικό χρόνο από την ΕΡΤ, γεγονός που χαρακτήρισε ως αντιδημοκρατική πρακτική).
Στην περίπτωση της ΕΡΤ, το κλείσιμό της προκάλεσε συναισθηματικές αντιδράσεις που επεκτάθηκαν γρήγορα μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης λόγω του ότι τα μεγαλύτερα ιδιωτικά μέσα ενημέρωσης στην Ελλάδα στην αρχή δεν το προέβαλαν
Είμαι ένας θεωρητικός που εστιάζει στα νέα μέσα ενημέρωσης και την πολιτική επικοινωνία με ιδιαίτερο ενδιαφέρον στον ακτιβισμό και την πληροφοριακή τεχνολογία. Η ΕΡΤ και η επίδραση/αντίσταση στο κλείσιμό της αποτελεί μια σημαντική περίπτωση στην εξέλιξη/επανάσταση που λαμβάνει χώρα σήμερα σε αυτό το πεδίο έρευνας. Τα Wikileaks, η Αραβική Άνοιξη, το κίνημα Occupy, διαδηλώσεις σε όλη τη Μεσόγειο εναντίον της λιτότητας, της διαφθοράς και των αντιδημοκρατικών πολιτικών (Ισπανία, Πορτογαλία, Ελλάδα, Ιταλία, Τουρκία), όλα αυτά έχουν υποστηριχθεί και επιταχυνθεί από τα καθημερινά ψηφιακά δίκτυα ενημέρωσης.
Χωρίς να υποστηρίζω την ιδέα ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ευθύνονται για αυτές τις εξεγέρσεις, θα ήθελα να επισημάνω τη σημασία της χρήσης τους στο συντονισμό, δημοσιοποίηση και διατήρηση των διαδηλώσεων εναντίον των νεοφιλελεύθερων πολιτικών που προωθούνται από τις εθνικές κυβερνήσεις και υποστηρίζονται από τις πολυεθνικές, που υπηρετούν μια διακρατική καπιταλιστική τάξη.
Στην περίπτωση της ΕΡΤ, το κλείσιμό της προκάλεσε συναισθηματικές αντιδράσεις που επεκτάθηκαν γρήγορα μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης λόγω του ότι τα μεγαλύτερα ιδιωτικά μέσα ενημέρωσης στην Ελλάδα στην αρχή δεν το προέβαλαν: το πρόγραμμα της ΕΡΤ βρισκόταν σε συνεχή ροή σε όλο τον κόσμο από διάφορους οργανισμούς και κινήματα μέσων ενημέρωσης (με την στήριξη της Ευρωπαϊκής Ραδιοτηλεοπτικής Ένωσης ενώ όλων των ειδών οι διεθνείς οργανισμοί που συνδέονται με τη δημοσιογραφία και την έρευνα στις επικοινωνίες καταδίκασαν το κλείσιμό της), το ζήτημα της ΕΡΤ προκάλεσε τους Anonymous που «χάκαραν» ελληνικές κρατικές ιστοσελίδες, ενώ έλαβαν χώρα δραματικές κινητοποιήσεις σε πολλές πόλεις της Ελλάδας, με δημιουργικά και πολιτιστικά στοιχεία που συμβολικά καταδίκασαν τις θέσεις της κυβέρνησης. Η ΕΡΤ μεταδόθηκε από τους άνεργους εργαζομένους της παγκοσμίως και υπήρξαν πολλά τα κύματα υποστήριξης συνολικά σε συμβολικό επίπεδο.
Πού αφήνει αυτή η αντίσταση και η συντριπτική στήριξη τις δύο αντίθετες ρητορικές του «κατηγορώ» που αναπόφευκτα αντικατοπτρίζουν την πολιτική κουλτούρα στην Ελλάδα αλλά και αλλού; Ποτέ δεν πίστεψα σε μια ουδέτερη, αντικειμενική και θετικιστική ακαδημαϊκή κοινότητα και όπως το βλέπω, ο θυμός για την κατάσταση της Ελλάδος στον κόσμο διοχετεύεται μέσω μιας ενεργούς επιθυμίας για αλλαγή, που αντικατοπτρίζεται στην στήριξη για μια νέα, δημιουργική, ανοιχτή, πειρατική, οργανικά διαμορφωμένη ΕΡΤ με κοινό αδειοδοτούμενο αρχείο, έναν δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό φορέα για τον οποίο να είμαστε υπερήφανοι, ή να συνεχίσει να παραμένει ένα αντιδραστικό όραμα που θα εφαρμόζεται σε όρους πολιτικής, όπως μια ΕΡΤ κλειστή και με ένα νέο όνομα μιας αποτελεσματικής και σύγχρονης δημόσιας ραδιοτηλεόρασης.
Η ΝΕΡΙΤ δεν είναι αυτό. Είναι η δημιουργία μιας γραφειοκρατικής κρατικής μηχανής πρόθυμης να κατηγορήσει τους άλλους για τα δικά της λάθη, ασυνέπειες και διαφθορά, να μιμηθεί και όχι να ηγηθεί στις επικοινωνίες, προκειμένου να αποδείξει ότι μπορεί να καταστεί μια επιτυχής κρατική επιχείρηση και να ξανακερδίσει το καθεστώς της αναπτυγμένης χώρας. Αυτή είναι η πολιτική διαμάχη μεταξύ κράτους/κεφαλαίου/ αντιπροσωπευτικών δημοκρατιών και πολυπληθών/άμεσων/ριζοσπαστικών δημοκρατιών, όπου η ΕΡΤ θα παραμείνει μια δικαιολογία για κινητοποίηση, μια περιπτωσιολογική έρευνα για το πώς να μην εφαρμόζονται πολιτικές λιτότητας, ή μια δεύτερη σκέψη.
Σε κάθε περίπτωση, είναι ένα γεγονός και πρέπει να σκεφτούμε σε τι είδους κοινωνίες και βάσει ποιων αρχών θέλουμε να ζήσουμε ανεξάρτητα από το πόσο καλά ή όχι το κράτος απλά δρα. Η επίδειξη και η ρητορική του «κατηγορώ» αφορά στο παρόν, η αναγκαία κριτική ρητορική αφορά στο μέλλον της ΕΡΤ και πιο ευρέως στην Ελλάδα.
