Πριν ακόμη φουσκώσουν και σκάσουν οι φούσκες στην αγορά των ακινήτων -και όταν ακόμη τα παράγωγα ήταν το πολύ-πολύ υποπροϊόντα πετρελαίου- τα «μυρμήγκια» της αποταμίευσης στην Ευρώπη, που έβγαινε από τον πόλεμο, επένδυαν τις αποταμιεύσεις τους στο αυτοκίνητο, το σύμβολο της αισιοδοξίας για πρόοδο δίχως όρια.
Τώρα ζούμε στο 2013 και μέσα σε χίλιες αβεβαιότητες βγαίνουμε από το annus horribilis που άλλαξε την ιστορία του κόσμου. Το 2012 που υπήρξε μεταξύ άλλων μια μαύρη χρονιά και για την αγορά αυτοκινήτου όταν οι νέες άδειες κυκλοφορίας επέστρεψαν στα επίπεδα του 1979. Ονομάστηκε “Carmageddon” το φαινόμενο που -εκτός του Ηνωμένου Βασιλείου- επηρέασε σοβαρά όλη την Ευρώπη. «Ο απολογισμός του 2012 επαναφέρει την ιταλική αγορά πίσω κατά ολόκληρα 33 έτη, δηλαδή στα επίπεδα του 1979 όταν οι νέες άδειες κυκλοφορίας ανήλθαν σε 1.397.039», παρατηρεί το «Κέντρο Μελετών Promotor», αναδεικνύοντας ότι τα δεδομένα εμφανίζονται ακόμη πιο δραματικά εάν υπολογιστεί ότι η παγκόσμια αγορά αυτοκινήτου θα έπρεπε να σημειώσει για το 2012 ένα νέο ρεκόρ και η πρόβλεψη έκανε λόγο για ακόμη περισσότερη ανάπτυξη εντός του 2013. Η κρίση του αυτοκινήτου, στην πραγματικότητα, αφορά μόνο την ευρωζώνη και συνιστά μια άμεση συνέπεια της ύφεσης στην πραγματική οικονομία που οφείλεται στις πολιτικές λιτότητας».
Στην Ιταλία θα χρειαστεί η εξαγγελία μιας οικονομικής πολιτικής λιγότερο τιμωρητικής ως προς τα αυτοκίνητα και τους αυτοκινητιστές. Αυτό ισχύει και για την Ελλάδα όπου (ξε)πουλιούνται Porsche και Jeep για κάτι περισσότερο από 10.000€ χωρίς να τις αγοράσει κανείς
Σύμφωνα με την ανάλυση του «Promotor» στην Ιταλία η οικονομική κρίση «είναι αναμφίβολα ο βασικός παράγοντας που ευθύνεται για τη μείωση των πωλήσεων αυτοκινήτων, αλλά το 2012 συνέβαλαν και άλλα στοιχεία στη συμπίεση του αριθμού των νέων αδειών κυκλοφορίας: τα ακριβά καύσιμα, οι ακριβές ασφάλειες, η δυσκολία στην εξεύρεση χρηματοδότησης, η υπερβολική φορολόγηση και ακόμη η απότομη πτώση των δεικτών της Ιταλικής Στατιστικής Υπηρεσίας (Istat) σχετικά με την πίστη των εταιρειών και καταναλωτών». Έτσι φαίνεται πως αυτά δεδομένα σηματοδοτούν κατά κάποιο τρόπο το τέλος ενός οικονομικού κύκλου: από το αυτοκίνητο ξεκινήσαμε τη δεκαετία του ’50, στο αυτοκίνητο επιστρέφουμε το 2013, αλλά με εντελώς αντίθετο πρόσημο. Εξάλλου το μέλλον δένει άρρηκτα τη μοίρα της οικονομίας με εκείνη του αυτοκινήτου και συνολικά με την πολιτική διευθέτηση που από τον Μάρτιο κυβερνά την Ιταλία.
Εάν η «αναγκαστική» πλειοψηφία Κεντροαριστεράς-Κεντροδεξιάς που βγήκε από τις κάλπες θα μπορέσει να καθησυχάσει όχι μόνο τις χρηματαγορές αλλά και τους καταναλωτές, τότε μπορεί κανείς να υποθέσει ότι η ανάκαμψη της εμπιστοσύνης που θα προκύψει θα μπορούσε να φέρει εντός ολίγων μηνών την αναστροφή της τάσης που θα μείωνε την περαιτέρω συρρίκνωση αυτής της αγοράς σε σχέση με την υπόλοιπη πραγματική οικονομία. «Θα χρειαστεί η εξαγγελεία μιας οικονομικής πολιτικής λιγότερο τιμωρητικής ως προς τα αυτοκίνητα και τους αυτοκινητιστές» ευελπιστούσε το «Promotor». Πράγμα το οποίο μέχρι τώρα δεν επιβεβαιώθηκε, δεδομένου ότι οι προσπάθειες της κυβέρνησης Λέττα συγκεντρώνονται σε πιο επείγοντα ζητήματα όπως η αναστολή της αύξησης του ΦΠΑ και το νέο τέλος στα ακίνητα. Επομένως το μήνυμα είναι σαφές. Ισχύει για την Ιταλία αλλά και για τις άλλες χώρες που κτυπήθηκαν πιο σκληρά από την κρίση, όπως η Ελλάδα, όπου (ξε)πουλιούνται Porsche και Jeep για κάτι περισσότερο από 10.000€ δίχως όμως να είναι κανείς διατεθειμένος να τις αγοράσει.
Η εξασφάλιση των δημοσιονομικών, τουλάχιστον όπως την εννοούν στη Γερμανία, δεν συνδυάζεται με μια αγορά αυτοκινήτου που θα ξαναρχίσει να κινείται. Πρέπει να συρρεύσουν λίγα χρήματα στο οικονομικό κύκλωμα, αλλιώς θα επιστρέψουμε στις ιταλικές «Κυριακές χωρίς αυτοκίνητο» της δεκαετίας του ’70. Τότε έλλειπε η βενζίνη. Σήμερα βενζίνη υπάρχει, αλλά δεν ξέρουμε πού να τη βάλουμε.
* Ο Gianni Macheda είναι αρχισυντάκτης της ιταλικής οικονομικής εφημερίδας «ItaliaOggi»
